Tết Đoan Ngọ Có Phải Là Lễ Xua Đuổi Bệnh Tật Và Tẩy Trừ Uế Khí?

 Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Không chỉ mang ý nghĩa mùa vụ hay tưởng nhớ tổ tiên, Tết Đoan Ngọ còn được xem là dịp xua đuổi bệnh tật và tẩy trừ uế khí, bảo vệ sức khỏe của con người trong những ngày nắng nóng và dịch bệnh dễ phát sinh.

---

Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

Trong văn hóa phương Đông, “Đoan Ngọ” có nghĩa là bắt đầu giữa trưa ("Đoan" là bắt đầu, "Ngọ" là khung giờ từ 11 giờ trưa đến 13 giờ chiều). Ngày này còn trùng với thời điểm mùa hè đạt đỉnh, trời nóng nhất trong năm. Chính vì vậy, người xưa tin rằng đây là thời khắc âm dương giao tranh, tà khí mạnh nhất, và cơ thể dễ sinh bệnh.

Theo truyền thống Trung Hoa và du nhập vào Việt Nam, Tết Đoan Ngọ là dịp:

• Diệt sâu bọ (trong nông nghiệp),

• Tẩy trừ uế khí (trong phong thủy, tâm linh),

• Bảo vệ sức khỏe (trong y học dân gian).

---

Tết Đoan Ngọ trong quan niệm dân gian Việt Nam

Ở Việt Nam, dân gian gọi Tết Đoan Ngọ là "Tết diệt sâu bọ" – một ngày để tiêu diệt mầm bệnh từ trong người cũng như loại bỏ côn trùng phá hoại mùa màng. Người ta tin rằng trong ngày này, những hành động sau sẽ giúp xua đuổi tà khí và thanh lọc cơ thể:

1. Ăn rượu nếp cẩm – diệt sâu bọ trong người

Vào sáng sớm mùng 5/5, nhiều gia đình Việt có truyền thống ăn rượu nếp, rượu nếp cẩm, hoặc xôi nếp. Theo dân gian, khi bụng còn đói, ăn rượu nếp sẽ làm cho “sâu bọ” – tức các loại ký sinh, vi khuẩn có hại – trong cơ thể bị tiêu diệt hoặc không sinh sôi được.

2. Ăn trái cây có vị chua, nóng

Một số loại trái cây như mận, vải, dưa hấu, có tác dụng giúp giải nhiệt, kích thích tiêu hóa. Đây cũng là một hình thức "dọn dẹp" cơ thể qua thực phẩm, giúp thanh lọc và làm mát bên trong.

3. Treo các loại lá xua tà

Nhiều gia đình treo lá ngải cứu, lá xông, hoặc bùa trừ tà ở trước cửa nhà để ngăn ngừa uế khí xâm nhập. Những loại lá này trong Đông y còn được dùng làm thuốc trị cảm sốt, xua côn trùng, thanh lọc không khí.

4. Tắm lá thuốc

Tắm bằng nước nấu từ lá bưởi, lá sả, lá mùi... là một nghi thức phổ biến. Người ta tin rằng hành động này không chỉ giúp cơ thể thư giãn, khử mùi hôi trong ngày hè oi bức mà còn có tác dụng trừ tà, làm sạch thể chất lẫn tinh thần.

5. Làm lễ cúng tổ tiên và trời đất

Vào ngày này, người dân thường bày mâm cúng gồm: rượu nếp, trái cây mùa hè, bánh tro, bánh ú, hoa và hương... để cầu xin tổ tiên phù hộ, tránh bệnh tật, tai ương, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đến những người đi trước.

---

Tết Đoan Ngọ – Sự kết hợp giữa văn hóa, y học và tâm linh

Tết Đoan Ngọ là một ví dụ điển hình cho sự giao thoa giữa y học dân gian, phong thủy và tín ngưỡng cổ truyền. Việc ăn uống đúng cách, sử dụng các loại lá thuốc, giữ gìn vệ sinh cá nhân và không gian sống trong ngày này mang đến nhiều lợi ích thiết thực:

• Tăng cường đề kháng, bảo vệ cơ thể trước thời tiết cực đoan.

• Giải tỏa căng thẳng qua nghi thức tâm linh.

• Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

---

Kết luận

Tết Đoan Ngọ không đơn thuần là ngày lễ để “diệt sâu bọ” trong nông nghiệp, mà còn là một nghi lễ quan trọng để xua đuổi bệnh tật và thanh lọc cơ thể, không gian sống. Dù thời đại hiện đại hóa nhiều mặt, nhưng những tập tục như ăn rượu nếp, tắm lá thuốc, treo ngải cứu… vẫn giữ nguyên giá trị và được xem là một phương pháp chăm sóc sức khỏe tự nhiên, gần gũi mà hiệu quả.